ΤΟ ΕΚΘΕΜΑ
Αγία Τριάδα, Βασιλική Έπαυλη. 1500 - 1450 π.Χ.
Το Ρυτό των Θεριστών από την Έπαυλη της Αγίας Τριάδα στη Μεσαρά είναι ένα λίθινο σκεύος από μαύρο στεατίτη που παίρνει την ονομασία του από την ανάγλυφη παράσταση που φέρει στο άνω τμήμα του. Το αγγείο ήταν κατασκευασμένο σε τρία τμήματα, από τα οποία σήμερα σώζονται το ανώτερο μέρος του σώματος και ο λαιμός. Η πολυπρόσωπη σκηνή σε χαμηλό ανάγλυφο στον ώμο του αγγείου απεικονίζει πομπή ανδρών που κρατούν αγροτικά εργαλεία θερισμού και λιχνίσματος σιτηρών και περπατούν τραγουδώντας στο ρυθμό του σείστρου. Το σείστρο είναι το τελετουργικό μουσικό όργανο με κρόταλα που παίζει ένας από τους άνδρες της πομπής και το οποίο οι μινωίτες εμπνεύστηκαν από αιγυπτιακά πρότυπα. Όλες οι μορφές κοιτάνε προς τα δεξιά, εκτός απο μία, η οποία γυρίζει το κεφάλι προς τα πίσω και κοιτάζει γελώντας κάποιον που έχει πέσει, μια λεπτομέρεια ενδεικτική της ζωντάνιας και του ρεαλισμού που διαπνέουν τη σύνθεση. Επικεφαλής της πομπής είναι ένας άνδρας ντυμένος διαφορετικά από τους άλλους με μακρύ ένδυμα και ραβδί στο χέρι, πιθανώς κάποιος αξιωματούχος ή ιερέας. Η σκηνή μάλλον εικονίζει κάποιο δρώμενο στο πλαίσιο μιας θρησκευτικής γιορτής αγροτικού χαρακτήρα. Ίσως σε αυτό το πλαίσιο να είχε χρησιμοποιηθεί και το συγκεκριμένο σκεύος, καθώς πρόκειται για ένα ρυτό, ένα αγγείο ειδικής χρήσης με οπές πάνω και κάτω που χρησίμευε για τελετουργικές σπονδές υγρών αγαθών. Το συγκεκριμένο σκεύος από την Αγία Τριάδα ανήκει σε μια κατηγορία λίθινων αγγείων με ανάγλυφες παραστάσεις θρησκευτικού χαρακτήρα, τα οποία παράγονταν σε ανακτορικά εργαστήρια λιθοτεχνίας, πιθανότατα της Κνωσού. Άλλα δύο παραδείγματα, το Ρυτό των Αγωνισμάτων και το Κύπελλο της Αναφοράς έχουν επίσης βρεθεί στη Βασιλική Έπαυλη της Αγίας Τριάδας.