ΤΟ ΕΚΘΕΜΑ
Παλαίκαστρο. 1370-1300 π.Χ.
Η κιβωτιόσχημη λάρνακα με το αμφικλινές κάλυμμα από το Παλαίκαστρο διακρίνεται για την πλούσια γραπτή της διακόσμηση. Εικονίζονται σε πυκνή σύνθεση γεωμετρικά διακοσμητικά μοτίβα και συμβολικά θέματα της μινωικής εικονογραφίας, όπως είναι τα άνθη κρινοπάπυρου, ο κίονας, ο διπλός πέλεκυς, τα κέρατα καθοσιώσεως, πτηνά και ψάρια ανάμεσα σε αστρικά σύμβολα. Η διακόσμηση οργανώνεται σε επιμέρους ενότητες. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η απεικόνιση ενός γρύπα μπροστά σε άνθος παπύρου. Οι γρύπες είναι φανταστικά ζώα με σώμα λιονταριού και κεφάλι πουλιού, που συνήθως απεικονίζονται να συνοδεύουν τη μεγάλη θεά στις εμφανίσεις της στους θνητούς. Η ιδιαίτερη, συμβολική σημασία της εικόνας του μυθικού όντος τεκμηριώνεται από την παρουσία της στην αίθουσα του θρόνου των ανακτόρων της Κνωσού και της Πύλου, καθώς και σε παραστάσεις σφραγίδων με θρησκευτικό περιεχόμενο. Η απεικόνιση του γρύπα στη συγκεκριμένη λάρνακα, όπως και σε άλλες αντίστοιχες από την Τανάγρα, αλλά και στην περίφημη λίθινη “Σαρκαφάγο της Αγίας Τριάδας”, ενδεχομένως υπονοεί την παρουσία της μεγάλης θεάς, η οποία ως προσωποποίηση των αναγεννητικών δυνάμεων της φύσης, κυριαρχεί όχι μόνο στον κόσμο των ζωντανών αλλά και στον κόσμο των νεκρών.