Αρχαιολογικο Μουσειο Ηρακλειου

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου είναι ένα από τα παλαιότερα και πιο αξιόλογα μουσεία στην Ελλάδα και ένα από τα σημαντικότερα στην Ευρώπη. Τα εκθέματά του περιλαμβάνουν αντιπροσωπευτικά δείγματα από όλες τις περιόδους της κρητικής προϊστορίας και ιστορίας, που καλύπτουν περίπου 5.500 χρόνια, από τη Νεολιθική εποχή μέχρι τους Ρωμαϊκούς χρόνους. Κυρίαρχη θέση στις συλλογές του, ωστόσο, κατέχουν τα μοναδικά αριστουργήματα της Μινωικής τέχνης, την οποία μπορεί κανείς να θαυμάσει σε όλη της την εξέλιξη. Η συλλογή με τις Μινωικές αρχαιότητες είναι η σημαντικότερη στον κόσμο και το μουσείο δίκαια θεωρείται το κατεξοχήν μουσείο του Μινωικού πολιτισμού.

Βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και κατασκευάσθηκε σε τρεις φάσεις, από το 1935 ως το 1958, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Πάτροκλου Καραντινού. Στην ίδια θέση κατά τη διάρκεια της Βενετοκρατίας βρισκόταν η καθολική μονή του Αγίου Φραγκίσκου, που καταστράφηκε από σεισμό το 1856 και τα ερείπιά της είναι ορατά σήμερα στον κήπο του μουσείου.

Το κτήριο του Μουσείου αποτελεί σημαντικό δείγμα του μοντέρνου αρχιτεκτονικού κινήματος στην Ελλάδα. Οι χρωματισμοί και τα υλικά κατασκευής, όπως και τα πολύχρωμα φλεβωτά μάρμαρα, παραπέμπουν στις τοιχογραφικές μιμήσεις ορθομαρμαρώσεων των μινωικών ανακτόρων. Το κτήριο είναι διώροφο και διαθέτει εκτεταμένους εκθεσιακούς χώρους, αίθουσα οπτικοακουστικών μέσων και εργαστήρια. Στο Μουσείο λειτουργούν, επίσης, βεστιάριο, πωλητήριο εκμαγείων μισθωμένο από το τον Οργανισμό Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων και αναψυκτήριο στον κήπο.

Εκτός από τη μόνιμη έκθεση των συλλογών του, οργανώνει περιοδικές εκθέσεις, συμμετέχει σε εκθέσεις που περιοδεύουν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, σχεδιάζει και υλοποιεί εκπαιδευτικά προγράμματα, συνεργάζεται με άλλους επιστημονικούς και ερευνητικούς φορείς και φιλοξενεί ποικίλες άλλες πολιτιστικές δραστηριότητες.

Δείτε το ενημερωτικό φυλλάδιο του Μουσείου σε όλες τις διαθέσιμες γλώσσες.

Ιστορια

Η πρώτη αρχαιολογική συλλογή δημιουργήθηκε στο Ηράκλειο το 1883, με πρωτοβουλία του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Ηρακλείου, ο οποίος, με πρόεδρο τον φιλάρχαιο γιατρό Ιωσήφ Χατζιδάκη, κατάφερε να εξασφαλίσει την εξουσιοδότηση της οθωμανικής κυβέρνησης για την ίδρυση της πρώτης «αρχαιολογικής υπηρεσίας». Η συλλογή στεγάσθηκε σε δύο δωμάτια στην αυλή της μητρόπολης του Αγίου Μηνά και μέχρι το 1900 εμπλουτίσθηκε με δωρεές φιλάρχαιων πολιτών, με εξαγορές αρχαίων αντικειμένων και με τα ευρήματα των πρώτων μικρών ανασκαφών και περισυλλογών. Το 1900, με την έναρξη των μεγάλων ανασκαφών στο νησί, περιέλαβε τα πρώτα σημαντικά ευρήματα, ενώ ταυτόχρονα παραχωρήθηκε στη νεοσύστατη Κρητική Πολιτεία. Τότε μεταστεγάσθηκε σε τμήμα του κτηρίου των Στρατώνων, της σημερινής Περιφέρειας Κρήτης, με τη φροντίδα των πρώτων Εφόρων Αρχαιοτήτων, Ιωσήφ Χατζιδάκη και Στέφανου Ξανθουδίδη.

Το 1904-1907 κατασκευάστηκε η πρώτη μουσειακή αίθουσα, σε σχέδια του αρχιτέκτονα W. Dörpfeld και του Γραμματέα της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αθηνών, Παναγή Καββαδία, στη θέση όπου ήταν τα ερείπια της ονομαστής βενετικής μονής του Αγίου Φραγκίσκου, δίπλα στο Χουνκιάρ Τζαμί. Το 1908, μετά την προσθήκη μίας δεύτερης αίθουσας, ολοκληρώθηκε η μεταφορά των αρχαιοτήτων από τους Στρατώνες. Το 1912, το μικρό αυτό κτίσμα πήρε τη μορφή κλασικιστικού κτηρίου με την προσθήκη της δυτικής πτέρυγας. Το Μουσείο σταδιακά περιέλαβε τα ευρήματα των μεγάλων ανασκαφών που διεξάγονταν σε όλο το νησί από Έλληνες και ξένους ερευνητές.

Η δόμηση του σημερινού κτηρίου, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Πάτροκλου Καραντινού, ξεκίνησε το 1935 αλλά η έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου έθεσε σε μεγάλο κίνδυνο τις συλλογές και το πολύτιμο περιεχόμενο του μουσείου, το οποίο διασώθηκε χάρη στις προσπάθειες του Νικολάου Πλάτωνα. Υπό την εποπτεία του ξεκίνησαν το 1947 οι εργασίες για την αποκατάσταση του κτηρίου, την επανέκθεση και παρουσίαση των συλλογών και το 1952 το Μουσείο επαναλειτούργησε προβάλλοντας και πάλι τους ανεκτίμητους θησαυρούς του. Το 1962 το Μουσείο αγόρασε τη συλλογή του γιατρού Στυλιανού Γιαμαλάκη, η οποία εκτέθηκε στον όροφο. Το 1964 μια νέα πτέρυγα προστέθηκε στο κτήριο και η έκθεση ολοκληρώθηκε υπό την εποπτεία του εφόρου Στυλιανού Αλεξίου.

Το 2014, μετά την ολοκλήρωση εκτεταμένου προγράμματος κτηριακής ανακαίνισης και επανέκθεσης των συλλογών, που υλοποιήθηκε με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Μουσείο Ηρακλείου, ανανεωμένο και με σύγχρονη αισθητική, άνοιξε ξανά τις πύλες του για το κοινό.

Οργάνωση και Διοίκηση

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου

Καθηγητής Ιωακείμ Γρυσπολάκης, τ. Πρύτανης και Ομότιμος Καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης

Αντιπρόεδρος  του Διοικητικού Συμβουλίου

Καθηγητής Κωνσταντίνος Αλκέτας Ουγγρίνης, Καθηγητής Αρχιτεκτονικής του Πολυτεχνείου Κρήτης

Μέλη Διοικητικού Συμβουλίου

Ευτύχης Βασιλάκης, Επιχειρηματίας

Πηνελόπη Μαυρουδή  - Ταβλαρίδου, Συντηρήτρια Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης

Βασιλική Παπαγεωργίου, Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών του Υπουργείου Πολιτισμού

Δρ. Ελένη Παπαδοπούλου, Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χανίων του Υπουργείου Πολιτισμού

Καθηγητής Παναγιώτης Παρθένιος, Καθηγητής Αρχιτεκτονικής του Πολυτεχνείου Κρήτης

Γενική Διευθύντρια

Δρ. Στέλλα Χρυσουλάκη, Επίτιμη Έφορος Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού

[Σύμφωνα με:

- τον Ν. 5021/14-02-2023 (ΦΕΚ 31/Α/15-02-2023 -  Ιδρυτικός Νόμος Μουσείων Ν.Π.Δ.Δ)

- την Απόφαση αρ. 186760/13-04-2023 (ΦΕΚ 347/Υ.Ο.Δ.Δ./13-04-2023: Κάλυψη μεταβατικά της θητείας του Προέδρου και του Αντιπροέδρου και διορισμός των λοιπών μελών του Διοικητικού Συμβουλίου του Ν.Π.Δ.Δ. με την επωνυμία «Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου»

- την Απόφαση αρ. 186796/13-04-2023 (ΦΕΚ 368/Υ.Ο.Δ.Δ./19-4-2023: Διορισμός Γενικής Διευθύντριας του Ν.Π.Δ.Δ. με την επωνυμία «Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο»).

- και την Απόφαση αρ. 59184/12-02-2024 (ΦΕΚ 125/Υ.Ο.Δ.Δ./13-02-2024: Τροποποίηση της υπ’ αρ. 186760/13-4-2023 απόφασης της Υπουργού Πολιτισμού «Κάλυψη μεταβατικά της θητείας του Προέδρου και του Αντιπροέδρου και διορισμός των λοιπών μελών του Διοικητικού Συμβουλίου του Ν.Π.Δ.Δ. με την επωνυμία “Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου ”»).

Δρ. Μανδαλάκη Στυλιανή

Τμήμα Προϊστορικών και Μινωικών Αρχαιοτήτων

Το Τμήμα Προϊστορικών και Μινωικών Αρχαιοτήτων είναι αρμόδιο για:

α) την έρευνα, μελέτη, καταγραφή, προστασία, διάσωση, ανάδειξη, δημοσίευση, φωτογραφική τεκμηρίωση και προβολή των έργων και αντικειμένων του Μουσείου, που χρονολογούνται στην προϊστορική εποχή (νεολιθική, προανακτορική, παλαιοανακτορική, νεοανακτορική, μετανακτορική και υπομινωική περίοδο)

β) τη χορήγηση άδειας μελέτης αρχαίων αντικειμένων, τη χορήγηση άδειας εξαγωγής μη προστατευομένων από τη νομοθεσία αντικειμένων

γ) τον προγραμματισμό, σχεδιασμό και οργάνωση αρχαιολογικών εκθέσεων (περιοδικών ή μονίμων) σε συνεργασία με το Τμήμα Εκθέσεων, Επικοινωνίας και Εκπαίδευσης, καθώς και το Τμήμα Τεχνικής Υποστήριξης και Μουσειογραφίας.

Προϊσταμένη Τμήματος: Δρ. Φλούδα Γεωργία

Προσωπικό:

Δρ. Σταματάκη Παρασκευή

Σφακιανάκης Δημήτριος

Τζιράκη Ελένη (με διάθεση στο γραφ. του Γενικού Γραμματέα ΥΠΠΟ).

Τμήμα Προκλασικών, Κλασικών, Ελληνιστικών και Ρωμαϊκών Αρχαιοτήτων

Το Τμήμα Προκλασικών, Κλασικών, Ελληνιστικών και Ρωμαϊκών Αρχαιοτήτων είναι αρμόδιο για:

α) την έρευνα, μελέτη, καταγραφή, προστασία, διάσωση, ανάδειξη, δημοσίευση, φωτογραφική τεκμηρίωση και προβολή των έργων και αντικειμένων του Μουσείου, που χρονολογούνται στη γεωμετρική, αρχαϊκή, κλασική, ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο

β) τη χορήγηση άδειας μελέτης αρχαίων αντικειμένων, τη χορήγηση άδειας εξαγωγής μη προστατευομένων από τη νομοθεσία αντικειμένων

γ) τον προγραμματισμό, σχεδιασμό και οργάνωση αρχαιολογικών εκθέσεων (περιοδικών ή μονίμων) σε συνεργασία με το Τμήμα Εκθέσεων, Επικοινωνίας και Εκπαίδευσης, καθώς και το Τμήμα Τεχνικής Υποστήριξης και Μουσειογραφίας.

Προϊσταμένος Τμήματος: Γαλλή Ειρήνη

Προσωπικό:

Κυρίμη Μαρία

Δρ. Μυλωνάς Δημήτρης

Σιδηρόπουλος Κλεάνθης

Τμήμα Εκθέσεων, Επικοινωνίας και Εκπαίδευσης

Το Τμήμα Εκθέσεων, Επικοινωνίας και Εκπαίδευσης είναι αρμόδιο για:

α) την εκπόνηση και εφαρμογή μουσειολογικών μελετών και την έκθεση των αρχαίων αντικειμένων. Το σχεδιασμό, την οργάνωση και την παρουσίαση αρχαιολογικών, περιοδικών ή μονίμων, εκθέσεων, σε συνεργασία με τα λοιπά τμήματα του Μουσείου και τις αρμόδιες Διευθύνσεις της Κεντρικής Υπηρεσίας

β) το σχεδιασμό, την οργάνωση και την παρουσίαση εκπαιδευτικών και άλλων προγραμμάτων, δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων

γ) την επικοινωνιακή διαχείριση και προβολή των δράσεων του Μουσείου

Προϊσταμένη Τμήματος: Αθανασάκη Αικατερίνη

Προσωπικό:

Μανιδάκης Δευκαλίων

Δρ. Νικολακοπούλου Ειρήνη

Τζανάκη Κλειώ

Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης

Το Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης είναι αρμόδιο για:

α) τον καθαρισμό, τη συντήρηση, την αποκατάσταση και την αισθητική παρουσίαση των αρχαίων αντικειμένων του Μουσείου και κάθε φύσης εκθεμάτων. Τη μέριμνα για την καλή λειτουργία των εργαστηρίων συντήρησης

β) την επιστημονική τεκμηρίωση όλων των εργασιών

γ) την έρευνα για τις μεθόδους και τα υλικά συντήρησης

δ) την εκπόνηση μελετών συντήρησης και προστασίας αρχαιοτήτων και έργων τέχνης, την επίβλεψη εφαρμογής τους

ε) την τήρηση αρχείου έργων και μελετών συντήρησης, επιστημονικών εργασιών και εργασιών τεκμηρίωσης

Προϊστάμενος Τμήματος: Μαράκης Γεώργιος

Προσωπικό:

Κληματσάκη Κωνσταντία

Παπαγιαννάκης Μιχαήλ

Παπαδάκη Ελένη

Ρογδάκης Ιωάννης

Σιναδινάκη Ειρήνη

Τσίτσα Ευθυμία

Τμήμα Τεχνικής Υποστήριξης και Μουσειογραφίας

Το Τμήμα Τεχνικής Υποστήριξης και Μουσειογραφίας είναι αρμόδιο για:

α) Τα τεχνικά έργα και τη συντήρηση των πάσης φύσεως εγκαταστάσεων και κτιριακών υποδομών του Μουσείου και των εξωτερικών χώρων του, σε συνεργασία με τις αρμόδιες Υπηρεσίες της Γενικής Διεύθυνσης Αναστήλωσης Μουσείων και Τεχνικών Έργων

β) Τη διαχείριση και συντήρηση του συνόλου των ηλεκτρονικών, ηλεκτρολογικών και μηχανολογικών συστημάτων του Μουσείου καθώς και ειδικών οχημάτων που χρησιμοποιούνται για την υποστήριξη των Η/Μ εγκαταστάσεων αλλά και των εκθεσιακών αναγκών του Μουσείου

γ) Την τεχνική υποστήριξη των εκθέσεων του Μουσείου (μονίμων και περιοδικών), καθώς και την εκπόνηση των σχετικών μουσειογραφικών μελετών σε συνεργασία με το Τμήμα Εκθέσεων,  Επικοινωνίας και Εκπαίδευσης

δ) Τη μέριμνα ή και σύνταξη μελετών για την ωρίμανση έργων υπό ένταξη σε  συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα

ε) Τη φροντίδα για την καθαριότητα και ευταξία του Μουσείου.

Προσωπικό:

Αντωνογιαννάκης Δημήτριος

Καστρινός Εμμανουήλ

Κουτουλάκης Νικόλαος

Κριτσωτάκης Νικόλαος

Στεφανάκης Κωνσταντίνος.

Τμήμα Διοικητικής και Οικονομικής Υποστήριξης

Το Τμήμα Διοικητικής και Οικονομικής Υποστήριξης είναι αρμόδιο για:

α) Τη διεκπεραίωση του συνόλου των διοικητικών θεμάτων, ιδίως θεμάτων προσωπικού, της αλληλογραφίας και εσωτερικής λειτουργίας, τη διεκπεραίωση των οικονομικών υποθέσεων, την τήρηση των στατιστικών δεδομένων, του πρωτοκόλλου και του αρχείου εγγράφων

β) τη διαχείριση συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων

γ) την κίνηση και συντήρηση των κρατικών οχημάτων του

δ) τη χορήγηση αδειών ελευθέρας εισόδου στο Μουσείο, βάσει της κείμενης νομοθεσίας

ε) τη διενέργεια πάσης φύσεως συμβάσεων, προμηθειών έργων, μελετών, αγαθών και υπηρεσιών στο πεδίο αρμοδιότητάς τους

στ) την κίνηση και συντήρηση των κρατικών οχημάτων του.

Προϊσταμένη Τμήματος: Κρασανάκη - Χρονάκη Μαρία

Προσωπικό:

Αβρονιδάκη Δέσποινα

Αγγελάκη Μαρία

Καλλέργη Μαρίνα

Παπαφραγκάκη Αθηνά

Σοφουλάκη Μαρία

Στεφανάκη Πηνελόπη