ΤΟ ΕΚΘΕΜΑ
Παλαίκαστρο. 1500 - 1450 π.Χ.
Η φλάσκη από το Παλαίκαστρο είναι ένα από τα εμβληματικά αγγεία του λεγόμενου Θαλάσσιου Ρυθμού και κορυφαίο έργο της μινωικής κεραμικής τέχνης κατά την εποχή των Νέων Ανακτόρων, περίπου στα μέσα της 2ης χιλιετίας π.Χ. Διακοσμείται με μεγάλα χταπόδια που αποδίδονται μετωπικά, αλλά φαίνεται σαν να κολυμπούν διαγώνια με τα πλοκάμια να συστρέφονται και να απλώνονται σε ολόκληρη την επιφάνεια του αγγείου. Ανάμεσα στα πλοκάμια υπάρχουν θέματα που συνθέτουν τον θαλάσσιο βυθό, όπως αχινοί, τρίτωνες και βραχάκια με θαλάσσια φυτά. Η τεχνοτροπία θυμίζει τη μνημειακή ζωγραφική της τοιχογραφίας και αποδίδει έντονη την αίσθηση του “φόβου του κενού”. Η εξαιρετική φυσιοκρατική σύλληψη του θέματος χαρακτηρίζει τον αγγειογράφο που έχει ονομαστεί “Δάσκαλος του Θαλάσσιου Ρυθμού”, στον οποίο αποδίδεται και ένας ψευδόστομος αμφορέας από τα Γουρνιά με παρόμοια διακόσμηση. Ο “Θαλάσσιος Ρυθμός” είναι ένας από τους ρυθμούς που απαρτίζουν τη λεγόμενη “Ειδική Ανακτορική Παράδοση” της κεραμικής παραγωγής των Νέων Ανακτόρων. Στην περίπτωση του “Θαλάσσιου ρυθμού”, τα διακοσμητικά θέματα δεν συνθέτουν απλώς ένα ελκυστικό αισθητικό αποτέλεσμα, αλλά έχουν και συμβολικές προεκτάσεις. Είναι εμφανές ότι στην τέχνη της περιόδου αυτής δηλώνεται εμφατικά ο κόσμος της θάλασσας ως σημείο αναφοράς στην καθημερινή ζωή, αλλά και στις θρησκευτικές δοξασίες των Μινωιτών.