ΤΟ ΕΚΘΕΜΑ
Αμνισός. 525- 480 π.Χ.
Στην Αμνισό, στα βόρεια παράλια της κεντρικής Κρήτης, στη θέση όπου βρισκόταν ο μινωικός οικισμός, λειτούργησε από τον 7ο αι. π.Χ. ιερό, αφιερωμένο στη λατρεία του Δία Θενάτα, όπως μαρτυρούν επιγραφές της ελληνιστικής περιόδου. Από το ιερό αυτό προέρχεται το εντυπωσιακό ζεύγος πτηνών από πωρόλιθο, που στέκονται σε βάσεις με τρεις έλικες. Υπάρχουν πολλές απόψεις τόσο για την ακριβή τους τοποθέτηση, όσο και για το είδος των πτηνών που παριστάνονται. Καθώς βρέθηκαν στο ιερό του Δία, η κυρίαρχη άποψη είναι ότι πρόκειται για αετούς, αν και το ένα από τα δύο δεν παρουσιάζει όλα τα απαιτούμενα εικονογραφικά χαρακτηριστικά. Η λατρεία του Δία σχετίζεται όμως, μυθολογικά τουλάχιστον, και με άλλα πτηνά. Δίπλα στον αετό του Δία θα μπορούσε να στέκεται ένα γεράκι, το ιερό πτηνό της Ήρας. Σύμφωνα με μία άλλη ερμηνεία ίσως είναι κούκος, το σύμβολο του ερχομού της άνοιξης, καθώς σε αυτόν μεταμορφώθηκε ο Δίας για να “κατακτήσει” την Ήρα. Υπάρχει, επιπλέον, η πιθανότητα να πρόκειται για κοράκι ή για περιστέρι. Οποιαδήποτε και να είναι η ειδολογική του ταξινόμηση, είναι πιθανόν πως το δεύτερο αυτό γλυπτό κατασκευάστηκε σε ελαφρώς μεταγενέστερη εποχή και πιθανότατα από διαφορετικό γλύπτη από το πρώτο. Χαρακτηριστική είναι η λεπτομέρεια ότι ο καλλιτέχνης απέδωσε τα πόδια του με 5 όνυχες, αντί των 4 που έχουν κανονικά τα πτηνά.